Bánh tài lồng ệp Cẩm Phả tinh hoa ẩm thực của vùng mỏ

Bánh tài lồng ệp còn gọi là bánh tày nồng ệp, xì lồng cấu… là món bánh truyền thống của người Sán Dìu tại vùng Cẩm Phả - Quảng Ninh được coi là niềm tự hào ẩm thực của người Cẩm Phả, là món quà quê mộc mạc mà bất cứ ai khi đã thưởng thức một lần cũng khó lòng quên được. Tên gọi “tài lồng ệp” nghe có phần lạ tai, nhưng thực chất đó là cách đọc dân dã, gần gũi của người địa phương, gợi nhớ về một món bánh được làm thủ công từ những nguyên liệu đơn giản, sẵn có từ đồng quê, nghe cái tên mộc mạc ấy thôi cũng đủ gợi lên nét bình dị, chân chất của vùng đất này.

Nguyên liệu chính để làm nên chiếc bánh là gạo nếp cái hoa vàng, loại nếp dẻo thơm trứ danh, kết hợp cùng đỗ xanh, dừa nạo, đường kính, tất cả hòa quyện tạo nên lớp nhân ngọt bùi hấp dẫn. Phần bánh bên ngoài được làm từ bột nếp được đồ chín, sau đó giã nhuyễn, tạo thành lớp vỏ mềm dẻo, trắng mịn. Nhân bánh được xào thơm dậy mùi, bùi ngậy của đỗ xanh, chút béo ngậy của dừa, vị ngọt thanh của đường, tất cả gói ghém lại bằng đôi bàn tay khéo léo của những người thợ lành nghề.

Điểm đặc biệt của bánh tài lồng ệp chính là cách ép bánh thủ công để tạo thành từng miếng bánh tròn mỏng, đều tăm tắp, vừa đẹp mắt lại dễ ăn. Hương vị hấp dẫn của món bánh được kết hợp nhịp nhàng của gạo nếp dẻo, vị ngọt thanh từ đường phèn/mật mía, hương cay ấm của gừng, vị bùi của lạc và vừng. Chiếc bánh nhìn giản dị với lớp vừng, lạc rắc lên trên, nhưng ẩn chứa cả tâm hồn, trí tuệ và văn hóa của cộng đồng dân tộc địa phương.

Bánh tài lồng ệp Cẩm Phả không chỉ là món ăn chơi dân dã mà còn là nét đẹp văn hóa truyền thống, bánh để lạnh sẽ dẻo ngon hơn; có thể chiên giòn để ăn vặt hoặc thường được người dân địa phương dùng trong các dịp lễ Tết, giỗ chạp, cưới hỏi hay làm quà biếu bạn bè, người thân phương xa. Bánh đã trở thành món đặc sản được nhiều du khách yêu thích, tìm mua mỗi dịp ghé thăm vùng đất mỏ. Đây là món bánh truyền thống, thể hiện tín ngưỡng cúng tế Trời – Đất của người Sán Dìu. Bánh tài lồng ệp không chỉ là món ăn dân dã mà còn là cầu nối văn hoá, kinh tế cho cộng đồng người Sán Dìu tại Cẩm Phả.

Về mặt kinh tế, nghề làm bánh tài lồng ệp đã và đang góp phần quan trọng trong việc tạo công ăn việc làm, tăng thu nhập cho nhiều hộ gia đình ở Cẩm Phả. Đặc biệt, với xu hướng phát triển du lịch và nhu cầu thưởng thức đặc sản địa phương ngày càng cao, bánh tài lồng ệp đang dần khẳng định vị thế trên thị trường, mở ra hướng đi mới cho kinh tế hộ gia đình và quảng bá hình ảnh Cẩm Phả đến với bạn bè trong và ngoài nước.

Với quy trình làm thủ công cầu kỳ, hương vị đặc sắc và giá hợp lý, bánh có sức hút lớn đối với du khách, góp phần thúc đẩy phát triển du lịch địa phương và cải thiện cuộc sống của người dân. Nếu có dịp ghé thăm Cẩm Phả, đừng quên thưởng thức hoặc mang về những chiếc bánh tài lồng ệp giản dị mà thấm đượm tình quê. Đó không chỉ là món quà của hương vị mà còn là món quà của tình cảm, của sự mộc mạc chân thành từ những con người đất mỏ cần cù, chịu thương chịu khó.